Można przyjąć założenie, że niemal każde miasto chce być smart (choć pewnie każde w inny sposób to rozumie). Tylko jak sprawić, żeby miasto było prawdziwie inteligentne? Jak dokonać pełnej, trwałej i kompleksowej transformacji miasta w miasto inteligentne? Zakończone sukcesem przekształcenie miasta w miasto inteligentne wymaga współpracy i zmian wśród wielu jednostek, komórek i organizacji w ramach wielu realizowanych przedsięwzięć i projektów mających na celu ulepszanie miasta. Jak w przypadku każdego przedsięwzięcia gdzie mamy do czynienia z wieloma interesariuszami i uwarunkowaniami (a także ambitnymi celami do realizacji) niezbędne jest systemowe podejście.
Proces przekształcania miasta w miasto inteligentne można przedstawić w następujący sposób:
1. Wizja, cele i strategia
Wizja, cele oraz strategia przekształcania miasta w miasto inteligentne muszą być głęboko osadzone w lokalnych uwarunkowaniach i muszą być „skrojone na miarę”. Wizja, cele oraz strategia powinny opierać się na:
- profilu i cechach miasta (czy mamy do czynienia z metropolią czy miastem średniej wielkości? jakimi zasobami dysponuje miasto?)
- trendach w funkcjonowaniu miasta (czy populacja rośnie czy się kurczy? jaka jest struktura demograficzna miasta? jakie dział gospodarki rozwija się w mieście najszybciej?)
- problemach i wyzwaniach, z którymi miasto musi lub chce się zmierzyć
Wbrew obiegowym opiniom i częstej praktyce sporządzania różnorodnych strategii miejskich poprawne zdefiniowanie wizji i celów to kluczowe elementy całego procesu (nie wystarczy zastosować „ctrl c + ctrl v” z innego miasta). W opracowywanie wizji, celów i strategii miasta powinno angażować się wszystkie podmioty w mieście, w tym obywateli i przedsiębiorstwa.
2. Ocena możliwości miasta / analiza braków
Przed opracowaniem programu transformacji miasta w miasto inteligentne tzw. „mapy drogowej” liderzy miasta powinni:
- ocenić istniejący stan rzeczy pod względem zdolności do skorzystania z szans, które oferuje technologia a także
- zdefiniować luki i różnice, pomiędzy stanem obecnym a oczekiwanym.
Powyższa analiza powinna obejmować ocenę:
- jakości działających struktur partnerskich (np. z uczelniami wyższymi, organizacjami pozarządowymi, instytucjami otoczenia biznesu ale także w ramach jednostki samorządu terytorialnego)
- zdolności miasta do rzeczywistego koordynowania procesów planowania, wdrażania i zarządzania
- stopnia i jakości zaangażowania kluczowych interesariuszy (a w szczególności obywateli) w funkcjonowanie miasta
- efektywności dostarczania usług, których potrzebują obywatele i przedsiębiorcy (włączając to zdolność miasta do pomiaru i monitorowania ich efektywności)
- jakości łączności i komunikacji pomiędzy zasobami miasta oraz ocenę efektywności ich wykorzystania we wspieraniu współpracy oraz gromadzeniu i wykorzystywaniu danych
- jak dobrze zasoby miasta są wykorzystywane w zarządzaniu miastem oraz upełnomocnianiu obywateli
3. Pomiar efektywności działań i poziomu rozwoju miasta
Miasto musi być w stanie mierzyć efektywność swoich działań jak również poziom rozwoju, szczególnie w obszarach zidentyfikowanych jako priorytetowe lub ze zdefiniowanymi celami do osiągnięcia. Systematyczne monitorowanie efektywności i poziomu rozwoju pozwala na śledzenie postępu wdrażanych działań. Nie ma innej metody w zarządzaniu miastem opartym o dane i wiedzę. Bardzo ważne jest aby mierzyć efektywność w sposób świadomy, z wykorzystaniem zdefiniowanych metodyk (opracowanych wewnętrznie lub opracowanych przez zewnętrzne instytucje). Najważniejsze, aby przyjęty sposób mierzenia wydajności miasta umożliwiał ocenę realizacji zakładanych celów i umożliwiał ocenę prowadzonych działań.
Obecnie istnieje kilka użytecznych systemów pomiaru rozwoju i wydajności miast. Jednym z nich jest m.in. norma ISO 37120 „Zrównoważony rozwój społeczny – Wskaźniki usług miejskich i jakości życia”, którą opisałem tutaj.
c.d.n.
Przy opracowaniu wpisu korzystałem ze standardu BSI PAS 181
