Największym potencjałem każdego miasta są jego świadomi, zaangażowani w jego życie i rozwój mieszkańcy. Miasto inteligentne potrafi ten potencjał skutecznie wykorzystywać. Każdy specjalista od smart city Wam to powie 😉

Kluczowe pytania, które w tym miejscu należy postawić brzmią: jak to zrobić? Jak skutecznie angażować mieszkańców? Jak wspólnie z mieszkańcami wdrażać innowacje (te społeczne i technologiczne)? Jak budować współpracę między samorządem, mieszkańcami, organizacjami pozarządowymi, ekspertami, instytucjami naukowymi i biznesem, aby dostarczać wartościowe rozwiązania i usługi miejskie?

Odpowiedzią na te pytania wydaje się być laboratorium innowacji miejskich czyli Urban Lab.

Wielu z Was pewnie w tej chwili zadaje sobie pytanie: a co to takiego? Niech odpowiedzią będzie szeroka definicja Urban Labu wypracowana w Instytucie Rozwoju Miast i Regionów, którego misją jest  m.in. wspieranie władz państwowych oraz samorządowych w procesie optymalnego zarządzania miastami, a także szeroko pojętym kształtowaniem przestrzeni oraz rozwojem lokalnym i regionalnym.

 

Urban lab to instrument (organizacja i przestrzeń fizyczna – biurowa i/lub część miasta wybrana do eksperymentowania zaproponowanych rozwiązań) współpracy władz miejskich z mieszkańcami (w tym w szczególności reprezentowanymi przez NGO, właścicieli nieruchomości czy wspólnoty mieszkaniowe) przedsiębiorstwami (od lokalnych mikroprzedsiębiorstw, po globalne koncerny) oraz podmiotami naukowymi (uczelnie, jednostki naukowo-badawcze, eksperci), mający na celu poprawę jakości życia mieszkańców poprzez innowacyjne rozwiązanie zidentyfikowanych problemów (inicjowanie, testowanie, wdrażanie i ewaluację projektów) oraz wygenerowanie dodatkowej wartości przy wykorzystaniu zasobów miejskich. 

Opracowanie: Instytut Rozwoju Miast i Regionów

Zakres działania i przedmiot działań laboratorium miejskiego może być bardzo szeroki i może obejmować np.:  otwarte dane miejskie, inkubator innowacji miejskich, smart technologie, innowacje społeczne oraz zarządzanie przestrzenią miasta.

Zgodnie z autorską koncepcją Urban Labu wypracowaną przez Instytut Rozwoju Miast i Regionów jego głównymi komponentami są:

  • interesariusze urban labu
  • zakresy i sposoby jego działania wraz z ewaluacją
  • efekty jego funkcjonowania – wypracowane dobre praktyki.

Jak działa Urban Lab?

We wdrażaniu innowacji miejskich bardzo ważny jest mądry proces mający na celu dobór wdrażanych rozwiązań – zarówno tych technologicznych jak i pozatechnologicznych, tak aby osiągnąć najbardziej dostosowany do potrzeb efekt. Jak wygląda więc proces wdrażania innowacji w Urban Labie?

  • Badanie potrzeb użytkowników miasta i mieszkańców
  • Opracowanie rozwiązań
  • Testowanie wypracowanych rozwiązań
  • Wdrażanie rozwiązań w środowisku rzeczywistym
  • Ewaluacja rozwiązań i ich ewentualne skalowanie

Kluczowa rola władz miasta

W koncepcji Urban Labu wypracowanej przez IRMiR to na władzach miasta spoczywa odpowiedzialność za stworzenie przestrzeni i organizacji dającej możliwość wykorzystania potencjału obywateli, zarówno samych mieszkańców, jak i przedstawicieli biznesu i nauki.

Nie jest łatwą sztuką zintegrowanie i zachęcenie do współdziałania w jednej przestrzeni (Urban Labu) naukowców, biznesmenów i aktywistów miejskich wraz z organizacjami non-profit. Toteż do osiągnięcia sukcesu poprzez stworzenie synergii tych czterech środowisk w jednym miejscu, potrzeba zaangażowania przedstawicieli urzędu miasta, a w szczególności zespołu urban labu, przy wsparciu urzędników, radnych i decydentów miejskich. Dzięki włączeniu poszczególnych grup interesariuszy miejskich w działalność laboratorium miejskiego, którzy mogą zaoferować zróżnicowane potencjały, powstaje możliwość zbudowania unikalnego miejskiego ekosystemu w postaci urban labu, który będzie stanowić wzorcowy obszar tworzenia, testowania i wdrażania innowacyjnych rozwiązań dla miasta. Wśród działań miasta można również  wymienić m.in: zarówno zachęcenia interesariuszy do korzystania z nowoczesnych technologii (np. poprzez projekty edukacyjne np. dla osób wykluczonych cyfrowo), jak również umożliwienia im tworzenia własnych rozwiązań technologicznych i społecznych (np. w oparciu o udostępniane miejskie dane publiczne).

Bartosz Piziak, kierownik projektu „Urban Lab jako pilotażowe narzędzie poprawy jakości życia mieszkańców miast zgodnie z ideą smart city”.

DLACZEGO WŁĄCZENIE RÓŻNYCH GRUP INTERESARIUSZY W DZIAŁANIA JEST TAKIE WAŻNE? JAKĄ WARTOŚĆ MIEJSKIEGO LABORATORIUM DAJĄ?

Mieszkańcy

 Władze miasta

(sektor publiczny)

Instytucje naukowe

 Biznes

(sektor prywatny)

Uczestniczenie we  współdecydowaniu o kierunkach zmian w mieście – partycypacja obywatelska Udostępnienie zasobów miasta w postaci np. zbiorów danych miejskich, nieruchomości, budżetu czy pracy urzędników Możliwość aplikacji wyników badań naukowych na potrzeby projektów miejskich realizowanych w urban labie Zaangażowanie w ramach działań związanych ze społeczną odpowiedzialnością biznesu (CSR)
Budowanie wspólnot lokalnych i aktywizowanie różnych środowisk miejskich Dotarcie do szerokiej grupy potencjalnych użytkowników oraz promocja działalności urban labu Wsparcie merytoryczne przy realizowaniu projektów, przygotowywaniu raportów czy ewaluacji działalności Mentoring i biznesowe wsparcie merytoryczne osób zaangażowanych w działania urban labu
Nowatorskie pomysły mogące wspomóc rozwiązanie zdiagnozowanych problemów miejskich Zaangażowanie urzędników do projektów realizowanych w urban labie i wykorzystanie ich wiedzy eksperckiej Dostęp do ekspertów, aktywnych studentów, zaplecza naukowego przy np. opracowywaniu lub testowaniu rozwiązań Wparcie finansowe działalności urban labu (np. sponsoring wydarzeń, inkubacji i komercjalizacji pomysłów)

Opracowanie: Instytut Rozwoju Miast i Regionów

Polskie miasta mają już doświadczenia związane z Urban Labami m.in. dzięki projektowiUrban Lab jako pilotażowe narzędzie poprawy jakości życia mieszkańców miast zgodnie z ideą smart city realizowanemu przez Instytut Rozwoju Miast i Regionów. Projekt jest finansowany przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej ze środków Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna na lata 2014-2020. W ramach całego projektu miasta Gdynia oraz Rzeszów przez wsparciu merytorycznym IRMiR oraz finansowym MFiPR uruchomiły urban laby, które już aktywnie działają dla rozwoju tych społeczności miejskich.

 Więcej o ich działalności w kolejnym wpisie. Już teraz możecie sprawdzić jak działają te urban laby na ich facebookowych fanpage’ach oraz galerii poniżej:

Więcej o projekcie realizowanym przez IRMiR na

Artykuł powstał we współpracy z Instytutem Rozwoju Miast i Regionów.