W zeszłym tygodniu miałem dużą przyjemność uczestniczyć w międzynarodowej konferencji Innowacyjne Eco-Miasto: zdrowe środowisko, zdrowi ludzie. Konferencja była organizowana przez: Centrum UNEP/GRID-Warszawa, Eco-Miasto, Ambasadę Republiki Francji oraz Miasto Stołeczne Warszawa.
Podczas konferencji można było zapoznać się zarówno z dobrymi praktykami w zakresie inteligentnego, zrównoważonego rozwoju polskich miast jak również z wypowiedziami i dyskusjami eksperckimi. Konferencja zgromadziła ponad 500 osób – gości z ponad 20 miast Europy, przeszło 80 polskich samorządów, przedstawicieli firm, instytucji, organizacji pozarządowych i mediów. W jej trakcie odbyło się 15 równoległych sesji podzielonych na cztery bloki:
- Blok otwierający – Innowacyjne eco-miasto: zdrowe środowisko, zdrowi mieszkańcy
- Miasto a zmiany klimatu
- Jakość powietrza
- Miejska wyspa ciepła i zielone dachy
- Zielona i błękitna infrastruktura
- Zagospodarowanie wody opadowej i zarządzanie kryzysowe
- Miasto a gospodarka zasobami
- Efektywne wykorzystywanie wody
- Gospodarka odpadami – twój odpad, mój surowiec
- Zrównoważona konsumpcja – nowe modele biznesowe
- Finansowanie zrównoważonego rozwoju miast
- Eco-miasto przyszłości
- Rozwiązania inteligentnych miast – inteligentny transport
- Technologia LED w oświetleniu budynków i oświetleniu ulicznym
- Rola mieszkańców w budowaniu zrównoważonego miasta
- Przydatność i wykorzystanie danych w miejskich planowaniu przestrzennym.
Podczas tego bloku miałem przyjemność opowiedzieć o normie ISO37120 i jej roli w zarządzaniu inteligentnym miastem.
Podczas Konferencji odbyło się również wręczenie w konkursie Eco-Miasto. Do tegorocznej edycji konkursu ECO-MIASTO zgłosiła się rekordowa liczba miast – było ich aż 63. Jury przyznało 12 tytułów laureata oraz 16 wyróżnień. W każdej z sześciu konkursowych kategorii nagrodzono dwa miasta – jedno wielkości powyżej 100 tys. mieszkańców, a drugie poniżej tej liczby. Miasta mogły przystąpić do rywalizacji w kilku kategoriach, dlatego przesłano w sumie 93 formularze konkursowe.
Gospodarka wodna
W kategorii gospodarka wodna triumfowały Częstochowa oraz Leszno. Obu miastom udało się osiągnąć zgodność z wymogami dyrektywy dot. oczyszczania ścieków komunalnych. Ośrodki prowadziły również ciekawe działania na rzecz edukacji mieszkańców w zakresie gospodarki wodnej. Częstochowa uzyskała także jeden z najwyższych wskaźników skanalizowania miasta. Reprezentacje zwycięskich miast czeka wyjazd na Międzynarodowe Targi Ochrony Środowiska Pollutec we Francji ufundowany przez firmę SAUR Polska.
Wyróżnienia w tej kategorii otrzymały trzy ośrodki miejskie. Wrocław został wyróżniony za osiągniecie pełnej zgodności z dyrektywą dot. oczyszczania ścieków komunalnych i za dalsze działania zmierzające do polepszania tego stanu, a także za podejmowanie przez miasto Wrocław ponadregionalnych działań edukacyjnych z zakresu gospodarki wodnej, w tym w szczególności za projekt „Hydrowakacje”. W Jastrzębiu-Zdroju doceniono bardzo wysoki poziom skanalizowania miasta oraz całokształt działań inwestycyjnych i edukacyjnych mających na celu podtrzymanie tego stanu rzeczy. Ostrów Wielkopolski wyróżnił się natomiast działaniami na rzecz zmniejszenia strat wody oraz kampanią informacyjną dotyczącą racjonalnego gospodarowania zasobami.
Efektywność energetyczna budynków
Za działania na rzecz efektywności energetycznej budynków nagrodzone zostały Gdynia oraz Karlino. Gdynię jako miasto powyżej 100 tys. mieszkańców nagrodzono za działania na rzecz termomodernizacji budynków publicznych oraz prywatnych, a także system monitorowania zużycia energii. Karlino okazało się najlepsze wśród miast poniżej 100 tys. mieszkańców ze względu na wykorzystanie na dużą skalę w budynkach użyteczności publicznej pomp ciepła, których praca wspomagana jest panelami fotowoltaicznymi. Nagrodą dla laureatów w kategorii efektywność energetyczna budynków jest wizyta studyjna w innowacyjnym centrum Domolab firmy Saint-Gobain.
W tej kategorii jury przyznało również trzy wyróżnienia. Kraków otrzymał je za wymianę na szeroką skalę nieefektywnych źródeł ciepła opalanych paliwem stałym na wysokosprawne źródła ekologiczne. Mińsk Mazowiecki został wyróżniony za budowę nowych energooszczędnych przedszkoli o niskim zużyciu energii, a także za zwrócenie uwagi na ubóstwo energetyczne poprzez budowę nowych budynków socjalnych spełniających normy z zakresu efektywności energetycznej oraz za uwzględnianie kryteriów środowiskowych (zielone kryteria) w zamówieniach publicznych. W Kaletach jury doceniło podejmowanie licznych działań w zakresie efektywności energetycznej budynków w stosunku do wielkości miasta.
Systemy energetyczne
Laureatami w kategorii systemy energetyczne zostały Katowice i Ostrów Wielkopolski. Katowice jako miasto powyżej 100 tys. mieszkańców zostały nagrodzone za wykorzystanie i rozbudowę istniejącego systemu monitoringu i zarządzania nośnikami energii i wody oraz za prężną organizację działań na rzecz efektywności energetycznej. W przypadku Ostrowa Wielkopolskiego, który okazał się najlepszy wśród miast poniżej 100 tys. mieszkańców, jury doceniło współpracę samorządu z lokalnymi przedsiębiorcami poprzez strategię Ostrowskiego Klastra Energetycznego, a także różnorodność i kompleksowość działań podejmowanych przez Ostrowski Zakład Ciepłowniczy, jak również budowę instalacji wykorzystujących układ ORC do produkcji energii z biomasy i rozbudowę systemu zarządzania energią. Laureaci otrzymają od firmy DK Energy zaproszenie na zwiedzanie wybranych instalacji Grupy Dalkia we Francji.
Wyróżnienia zdobyły dwa miasta. Lublin został wyróżniony za kompleksowość i różnorodność działań w zakresie zarządzania energią, za wykonanie „Energetycznego Audytu Miejskiego” oraz za współpracę z różnymi interesariuszami, a także za podejmowane działania edukacyjne z zakresu efektywności energetycznej. Słupsk zwrócił uwagę jury dostrzeżeniem problemu ubóstwa energetycznego i działaniem w celu jego ograniczenia, jak również projektem „Słupskiego Klastra Bioenergetycznego” oraz kontynuacją kompleksowych działań w celu obniżenia zużycia energii w mieście i owocną współpracą z firmami zewnętrznymi.
Gospodarka odpadami
Za gospodarkę odpadami jury postanowiło nagrodzić Gdynię i Wołomin. Gdynia okazała się najlepsza wśród miast powyżej 100 tys. mieszkańców dzięki kompleksowym działaniom na rzecz selektywnej zbiórki odpadów komunalnych i uzyskanym poziomom recyklingu. Jury zwróciło również uwagę na działania miasta w kierunku zwiększenia dostępności dla mieszkańców infrastruktury do selektywnej zbiórki odpadów. Wołomin jako miasto poniżej 100 tys. mieszkańców został nagrodzony za kompleksowe działania na rzecz gospodarki odpadami, w szczególności zaś za znaczące osiągnięcia w zakresie selektywnego zbierania odpadów komunalnych oraz za kampanie edukacyjne adresowane do wszystkich grup społecznych, takie jak akcja „Drugie życie odpadów” (przedmioty zebrane w ramach tej akcji zostały przekazane osobom potrzebującym). Przedstawiciele zwycięskich miast dzięki firmie SUEZ Polska będą mieli szansę odwiedzić Instalację Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych w Poznaniu.
Wyróżnienia w tej kategorii otrzymały trzy ośrodki miejskie. Jury przyznało wyróżnienie dla Koszalina za prowadzenie ciekawych działań edukacyjnych i wprowadzanie innowacyjnych rozwiązań z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi. Stalowa Wola została wyróżniona za spójność działań podejmowanych na rzecz gospodarki odpadami, w szczególności za ciekawe projekty edukacyjne angażujące młodzież, w tym coroczną akcję „sprzątania lasów”, a także za ciekawe inwestycje planowane w najbliższych latach. Jury doceniło Płońsk za szereg działań w zakresie gospodarki o obiegu zamkniętym (w tym udostępnienie mieszkańcom specjalistycznego pojemnika do odbioru odpadów elektronicznych i uruchomienie punktu przyjmowania i wymiany rzeczy używanych) oraz za wiele ciekawych inicjatyw edukacyjnych promujących racjonalne gospodarowanie odpadami. Zwrócono także uwagę na skutecznie wykorzystywane fundusze pomocowe norweskie oraz fundusze pochodzące z NFOŚiGW, jak również na gminne działania wykorzystujące innowacyjne technologie cyfrowe typu Smart City i osiągnięcia w zakresie selektywnego zbierania odpadów.
Mobilność zrównoważona
W kategorii mobilność zrównoważona najlepsze okazały się Gdynia i Jaworzno. Jury doceniło realizowaną od lat przez Gdynię spójną i kompleksową politykę zrównoważonej mobilności miejskiej, a szczególnie opracowanie i realizację Planu Zrównoważonej Mobilności Miejskiej (SUMP). Zwrócono także uwagę na wprowadzane w mieście rozwiązania z zakresu ITS. Jaworzno okazało się natomiast najlepsze wśród miast poniżej 100 tys. mieszkańców dzięki rozbudowanej sieci ścieżek rowerowych, jak również konsekwentnej realizacji Planu Zrównoważonej Mobilności Miejskiej oraz realizacji planu budowy pierwszej „velostrady” w Polsce. Oprócz tego jury doceniło aktualne i planowane inwestycje w tabor elektryczny. Laureaci otrzymają w 100% elektryczny samochód Renault ZOE do testów na okres jednego miesiąca.
Wyróżnione zostały dwa miasta: Poznań – za bardzo duży udział transportu zbiorowego w przewozie osób na terenie miasta oraz za systematyczne rozwijanie infrastruktury dla transportu rowerowego oraz wprowadzenie i promowanie carsharingu, a także Żory – za bezpłatną komunikację miejską oraz promowanie carpoolingu. Jury zwróciło również uwagę na bardzo wysoki udział ruchu pieszego i przygotowanie i realizację Planu Zrównoważonej Mobilności Miejskiej
Zieleń a powietrze
W tym roku po raz pierwszy miasta mogły przesyłać zgłoszenia w kategorii zieleń a powietrze. Lublin otrzymał nagrodę wśród miast powyżej 100 tys. mieszkańców przede wszystkim za „zielony budżet” – projekt, który ma na celu długofalowe zaangażowanie mieszkańców w tworzenie terenów zieleni znajdujących się w Lublinie oraz za spójność koncepcji kształtowania zieleni miejskiej. Wśród miast poniżej 100 tys. mieszkańców najlepsze okazały się Kartuzy, gdzie podjęto innowacyjne i kompleksowe działania w kierunku stworzenia błękitno-zielonej infrastruktury w przestrzeni miejskiej, w tym zastosowano Zrównoważony System Drenażu i umiejętnie odtworzono tereny zieleni. W obu miastach firma ENGIE zainstaluje w nagrodę czujnik jakości powietrza.
Jury przyznało również trzy wyróżnienia. Wrocław otrzymał je za kompleksowość działań i za spójną koncepcję zieleni miejskiej wyrażającą się w „zielonej strategii” oraz za udział w międzynarodowym projekcie GrowGreen testującym rozwiązania oparte na usługach środowiskowych. Warszawę doceniono za kompleksowy program rozwoju zieleni miejskiej obejmujący zazielenienie dużych warszawskich ulic, w tym za włączanie mieszkańców w ten proces m.in. poprzez aplikację mobilną „Milion Drzew”. Słupsk został wyróżniony za wprowadzenie terenów zieleni jako elementu wspierającego rewitalizację miasta.
Projekt edukacyjny dla szkół
W ramach programu ECO-MIASTO Wspólnie – Fundacja LafargeHolcim zorganizowała konkurs „Zakręceni w przestrzeni” skierowany do dzieci i młodzieży. Zadaniem uczestników było zaproponowanie zmian w najbliższym otoczeniu – szkole, bibliotece, świetlicy czy domu kultury. Uczniowie startowali w kategoriach szkół podstawowych oraz ponadpodstawowych. Konkurs „Zakręceni w przestrzeni” stanowił okazję, by dzieci i młodzież mogły poznać sposoby na kształtowanie swojego najbliższego otoczenia, a także budować poczucie estetyki przestrzeni, w której funkcjonują na co dzień. Dzięki projektowi możliwa jest również metamorfoza oraz tworzenie nowych, przyjaznych miejsc w szkole i nie tylko.
W tegorocznej edycji konkursu organizatorzy otrzymali ponad 200 prac uczniów 27 placówek oświatowych. Przyznano po trzy nagrody w kategoriach klas 0-3 i 4-7 szkół podstawowych. W kategorii uczniów szkół ponadpodstawowych przyznano dwie nagrody główne ex aequo oraz cztery wyróżnienia.
Źródło: Komunikat Prasowy Eco-Miasto, Centrum UNEP GRID Warszawa, opracowanie własne
