Szymon Ciupa: Jak rozumiana jest idea miasta inteligentnego w Karczewie?

Władysław Dariusz Łokietek, Burmistrz Karczewa: Gmina smart to nie jedno konkretne rozwiązanie. To połączenie kilku czynników: wizji i jej realizacji, konsekwencji, połączenie zapewnienia podstawowych potrzeb (np. drogi, ochrona zdrowia) z innymi – które nie są niezbędne, ale są bardzo oczekiwane lub ułatwiają życie mieszkańcom (np. wyższy poziom usług administracyjnych, szersza oferta kulturalna).

Bycie smart gminą to nie zamykanie się na jeden obszar życia ale równy, przemyślany i konsekwentny rozwój w wielu dziedzinach.  Efekt SMART to działanie, dzięki któremu mieszkańcy mogą żyć lepiej, łatwiej załatwić sprawę w administracji, aktywnie mogą włączyć się w kształtowanie przestrzeni wokół, utożsamiają się z miejscem zamieszkania.

SC: Czy w małym mieście i gminie są potrzeby i możliwości aby wdrażać ideę smart city?

WDŁ: Oczywiście, że tak. Różnica polega na skali rozwiązań, czasami na wyborze innych niż stosowane są w dużych miastach. Niemniej sama idea, mająca na celu miedzy innymi poprawę jakości życia mieszkańców, ochronę środowiska, czy też dostęp do administracji, są wszędzie aktualne i potrzebne. Idea miasta inteligentnego ma być pomocna w życiu mieszkańców, powinna być do Ich dyspozycji czasami dyskretnie ale zawsze dostępna.

SC: Jakie rozwiązania smart city miasto wdraża i jakie są potrzeby małych miast i gmin w tym zakresie?

WDŁ: Wdrażamy różne pomysły, w wielu płaszczyznach życia mieszkańców. Począwszy od rozwoju infrastruktury, przez edukację, ochronę zdrowia aż do ochrony środowiska czy dostęp do administracji. Nasze działania przejawiają się choćby w zakresie poprawy warunków edukacji i jakości kształcenia. Wykonaliśmy termomodernizację obiektów oświatowych w formule Partnerstwa Publiczno – Prywatnego, pozyskaliśmy środki z UE na doposażenie szkół w sprzęt IT oraz środki na dodatkowe zajęcie np. z robotyki, matematyki itp. Wybudowaliśmy przy każdej szkole ogólnodostępne, oświetlone boiska wielofunkcyjne oraz place zabaw dla mniejszych dzieci.

Każda gmina rozwija się dzięki swoim Mieszkańcom. W zakresie zachęty do zamieszkania przez nowych mieszkańców również prowadzimy różne działania. Organizujemy loterię z cennymi nagrodami dla nowych mieszkańców, rozliczających PIT na terenie naszej gminy, przekazujemy mieszkańcom decyzyjność w sprawie części wydatków w formule budżetu partycypacyjnego w mieście i funduszu soleckiego w sołectwach, poprawiamy stan infrastruktury: komunikacyjnej np. poprzez pozyskanie środków UE na wybudowanie ścieżek rowerowych czy rekreacyjnej poprzez wykonanie w sołectwach remontów świetlic, wykonaliśmy w mieście i sołectwach place zabaw oraz urządzenia fitness.

Nie zapominając o integracji Mieszkańców, organizujemy liczne imprezy kulturalne o różnym charakterze w sołectwach i w mieście.

Kolejnym szerokim zakresem naszego zainteresowania jest szeroko pojęta ochrona zdrowia. W tej dziedzinie życia również podejmujemy szereg działań, takich jak wybudowanie przychodni zdrowia, termomodernizacja ośrodka zdrowia. Finansujemy szczepienia przeciwko grypie dla osób starszych oraz zabiegi fizjoterapii. Uczestniczymy w projekcie E-Opieka w ramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Warszawskiego Obszaru Funkcjonalnego. Podczas wdrażania projektu zostaną zakupione opaski dla osób starszych, monitorujące czy dana osoba nie zasłabła lub czy nie  straciła przytomności. W takim przypadku automatycznie zostanie wezwana pomoc.

Ostatnim dużym problemem jest stan czystości powietrza. My również zauważamy ten problem i staramy się mu przeciwdziałać. Dofinansowujemy wymianę kotłów u mieszkańców z dotacją z WFOŚiGW, a w bieżącym roku ze środków gminy przeznaczymy na takie działanie 100.000 zł z budżetu.

Uczestniczymy w projekcie w ramach ZIT: Wirtualny Warszawski Obszar Funkcjonalny – Komponent środowiskowy, który zakłada stworzenie systemu zbierania i przetwarzania w czasie rzeczywistym danych dotyczących parametrów środowiskowych w gminach WOF w dwóch obszarach – jakości powietrza: PM10, PM2,5, NO2, CO, O3, parametry meteorologiczne: prędkość wiatru [km/h], opad atmosferyczny [mm], wilgotność względna powietrza [%], ciśnienie atmosferyczne [hPa], natężenie i struktura ruchu, średnia prędkość pojazdów oraz natężenia hałasu wg parametrów: LAeq12, LAeq4, LAeq1ó, LAeq8. Dane, wskazówki i ostrzeżenia dla instytucji i mieszkańców będą prezentowane w formie rozwiązania desktopowego i aplikacji.

Nie zapominając o spędzaniu wolnego czasu Mieszkańców, uczestniczymy w projekcie w ramach ZIT: Wirtualny Warszawski Obszar Funkcjonalny – Komponent turystyczny, który zakłada stworzenie wspólnej bazy danych o atrakcjach turystycznych WOF wedle jednolitego wzorca wraz z mechanizmem dokonywania automatycznych tłumaczeń na minimum 4 języki obce. Baza danych będzie wykorzystana w celu zbudowania wielojęzycznej aplikacji mobilnej bazującej na rozwiązaniach geolokalizacyjnych wykorzystujących informacje kontekstowe.

Obiekty uwzględnione w bazie zostaną wyposażone w rozwiązania technologiczne, które umożliwią użytkownikowi otrzymywanie informacji o atrakcji, aktualnych wydarzeniach, promocjach w momencie przebywania w ich pobliżu. Oznaczonymi obiektami będą m.in. wybrane muzea, teatry, pomniki, parki, skwery itp.

Ponad to, od 2014r. w MOSiR działa bezpłatna wypożyczalnia rowerów. Każdy zainteresowany może również ściągnąć aplikację na smartfon, dzięki której może zaplanować trasę rowerową po najciekawszych miejscach w Gminie Karczew.

Dla Mieszkańców bardzo ważny jest również dostęp do usług administracyjnych. Nie tylko szybkość działania ale też łatwość dostępu do usług. W tym zakresie również podejmujemy działania. Uczestniczymy w kolejnym projekcie w ramach ZIT WOF. Tym razem założeniem komponentu e-dostępności jest wdrożenie systemu mikronawigacji i informacji kontekstowej w urzędach publicznych i przestrzeniach publicznych. System umożliwi za pośrednictwem aplikacji mobilnej zapoznanie się z katalogiem spraw, jakie można załatwić w danym urzędzie (tablica informacyjna), nawigowanie wewnątrz budynków i w zamkniętych przestrzeniach – doprowadzanie do konkretnego miejsca, w którym należy załatwić sprawę.

Dodatkowo aplikacja będzie połączona z bazami danych aktualności w gminie (powiązanie z mediami społecznościowymi, kanałami RSS stron internetowych, panel samodzielnego zarządzania treścią), aby przesyłać mieszkańcom różnego typu komunikaty np. ostrzeżenia, informacje o wydarzeniach kulturalnych, sportowych itp. Aplikacja będzie zaprojektowana w taki sposób, aby ułatwiać poruszanie się po obiektach osobom z dysfunkcjami wzroku na podstawie czytanych przez nakładki głosowe w smartfonach audiodeskrypcji przestrzeni, instrukcji i wskazówek, informacji o przeszkodach.

Kilka lat temu uruchomiliśmy system powiadamiania sms-ego. Mieszkańcy, którzy wyrażą taką wolę, otrzymują sms-mi informacje o imprezach kulturalnych ale również o ewentualnych zbliżających się zagrożeniach, np. powodziowe.

SC: Karczew dał się poznać jako jeden z pierwszych samorządów, który skorzystał z PPP. Na czym polegało przedsięwzięcie, jakie trudności napotkano i przede wszystkim czy było warto? Rady dla samorządów, które chciałyby również iść tą drogą?

WDŁ: W 2013 roku podpisaliśmy umowę na realizację termomodernizacji 10 obiektów (9 placówek oświatowych i 1 ośrodek zdrowia) w formule PPP. Poza wykonaniem standardowej termomodernizacji, a więc robotami polegającymi na ociepleniu ścian, stropów, odnowieniem elewacji itp., zamontowaliśmy system sterowania pomieszczeniowego. Dzięki zamontowaniu tego systemu, mamy realny wpływ na zużycie energii cieplnej. System bowiem obniża ogrzewanie w godzinach gdy w szkołach nie ma uczniów (od 17.00 do 6.00 rano). Dzięki temu mamy rzeczywiste oszczędności, które nasz partner prywatny, którym jest firma Siemens, zagwarantował nam w umowie. W przypadku nieosiągnięcia gwarantowanych w umowie 56% oszczędności, partner prywatny zobowiązany jest zapłacić nam karę umowną. Niemniej do 4 lat funkcjonowania systemu oszczędności w każdym roku są wyższe niż określone bazowe 56%.

Trudności jakie napotkaliśmy to na pewno, trwająca dłużej niż standardowy przetarg, procedura wyboru partnera. U nas trwało to prawie rok. Ale za to roboty budowlane na wszystkich 10 obiektach też trwały rok, a wiec stosunkowo krótko.

Czy było warto?

Na pewno tak. Każdego roku mamy gwarantowane umową oszczędności, w zadowalającej nas wysokości. A to są realne oszczędności, które w znacznej części pokrywają nam spłatę realizacji całego zadania. Zamontowaliśmy system sterowania ogrzewaniem. Poza tym osiągnęliśmy szybko efekt wizualny poprawy elewacji.

 Jakie są dalsze plany miasta na inteligentne przedsięwzięcia w gminie Karczew?

Przed wszystkim chcemy konsekwentnie realizować wizję rozwoju na różnych płaszczyznach. Nie zamykamy się na żadne rozwiązania. Będziemy kontynuować rozwój infrastruktury ale również będziemy wdrażać rozwiązania IT, które poprawiają i ułatwiają życie naszym mieszkańcom. Wskazałem wcześniej projekty, które realizujemy w ramach ZIT WOF od kilku lat, a których efekty będą widoczne w 2019 i 2020 roku. Tak zaawansowane technologicznie i informatycznie działania wymagają przygotowań, tym bardziej, że będą równocześnie wdrażane w wielu samorządach, w partnerstwie. Myślę, że Mieszkańcy Gminy Karczew już niebawem zobaczą ich efekty.

Burmistrz Władysław Dariusz Łokietek ze swoimi bliskimi współpracownikami zastępcą Bartłomiejem Tkaczykiem oraz Anną Sikorą z Wydziału Inwestycji i Pozyskiwania Funduszy